Romantizm Sanatı

Romantizm Neo-Klasizm’e karşı gelişen bir akım olup kökleri 18.yy’ın sonlarına kadar gider. Romantik Akım’ın ortaya çıkmasında Fransız İhtilali sonrası Avrupa’da meydana gelen özgürlükçü ve milliyetçi akımların da etkisi büyüktür. Dini ve mistik özellikleri de olan anlayışın temelinde yatan his ve duygusallık dönemin hareketli yaşamından kaynaklanmakta ve değişen bir orta sınıf anlayışının yansıması olarak hareketlilik kazanmaktadır. Romantik hareketin içinde gizeme, tarihe, yiğitliklere, doğaya ve egzotik uzak ülkelere karşı büyük bir ilgi vardır. Durağanlığın yerine hareket geçerken, devamlı değişen ve esrarengiz bir kaynak olan doğa görüntüleri büyük önem kazanmış, bunun sonucunda da renklere ve doğanın ışığına karşı bir yönelme olmuş ve Neo-Klasik anlayıştaki dengeli kompozisyon şeması kırılarak yerine asimetrik bir sahne geçmiştir.

Romantik anlayışa mimaride denk düşen Neo-Gotik üslûp özellikle İngiltere’de tutulmuştur. Bu üslûbun en güzel örneği de Sir Charles Barry tarafından 1831’den sonra tamamlanan Londra’daki Parlamento Binası’dır.

Romantik resmin etkin olduğu yer Almanya’da öne çıkan Caspar David Friedrich, ünlü bir manzara ressamıdır. En önemli eserlerinden biri olan 1807 tarihli “Dağdaki Haç” doğanın ressamın duyumu ve dini hisleriyle ifade edilişidir.

Romantik Alman Resmi’nin doğaya yönelmiş önemli ressamlarından olan Ludwig Adrian Richter’ın “Schreckenstein’da Elbe’yi Geçiş” dönemin en ilginç eserleri arasındadır.

Neo-Klasik anlayışın önemli bir yer edindiği Fransa’da Romantik Resim Almanya’dakinden farklı bir özellik göstermektedir. Almanlara göre renklere öncelik veren Fransız ressamlar toplumsal konular ve insan unsuruna daha çok önem vermişlerdir. Bunda Fransa’nın 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl başında geçirdiği tarihsel deneyimlerin de önemli bir rolü vardır. Fransız Romantizmi’nin en önemli ismi, aynı zamanda dünya sanat tarihinin en önemli sanatçılarından biri olan Eugene Delacroix önemli bir renk ve anlatım ustası olarak gelecek kuşaklar üzerinde derin izler bırakan bir üslûbun sahibiydi. Romantik duyumu çok güzel aksettiren yapıtlarındaki hareket ve renklerin canlılığıyla sağlanan direkt etki göz alıcıdır. 1821’de yaptığı “Dante ile Virgilius Cehennem’de” ressamın insan öğesine verdiği ifade ve ızdırap, şaşkınlık ve korku ifadesiyle Romantik resmin Ortaçağ öğelerine verdiği önceliği de sergilemesi bakımından önemlidir. Koyu ve çarpıcı renk zıtlaşmaları yardımıyla sahnenin etkisi daha da yoğundur. 1834 tarihli “Cezayirli Kadınlar” son derece durgun ve sakin bir atmosfere sahip olmasına rağmen ışık ve renklerin kullanılışı çok canlı ve çarpıcı bir etki yapmaktadır. Bu eser ressam ve Romantik anlayışın egzotik ülkeler ve Doğu temalarına yönelişinin de güzel bir örneğidir.

Delacroix’in en tanınmış eseri olan “Halka Önderlik Eden Hürriyet”, “Barikat” veya “28 Temmuz 1830” toplumsal ve politik sanatın en önemli örneklerinden biridir. Bir elinde Fransız bayrağı, diğerinde süngü tutan kadınla sembolize edilen hürriyet ve değişik halk kesimleri ilginç bir düzenlemeyle bir araya getirilmiştir.

İngiliz Romantik resminin kendisine has bir tutumu vardır. Çok yönlü bir sanatçı olan John Constable kendisine has bir tavırla değişik bir üslûp geliştirmiş ve tamamen mistik bir anlatımla olağan dışı konuların tasvirine yönelmiştir. Doğanın değişen anlık görüntüleriyle göğün ve kırların görsel şiirini aktaran Constable, ışık ve renk kullanımına getirdiği yeniliklerle doğayı çok iyi bir biçimde seyirciye aktarmayı başarmıştır. 1824’te Paris Salonu’nda sergilenmesiyle büyük beğeni kazanan ve ressama en büyük ödülü kazandıran “Saman Arabası veya Arabanın Dereyi Geçişi” Avrupa Resim tarihinin en güzel ve önemli eserlerinden biridir. Olağan bir kır manzarası olan eser ağaçlık, küçük değirmen, kır ve bulutlu göğüyle son derece doğal ve samimi bir görüntü teşkil etmektedir. Ama ışık ve renklerin kullanılışı kadar tabiatın ifade ediliş biçimi yepyeni bir tavrı sergilemektedir.

İngiliz Romantizmi ve Manzara Resmi’nin en büyük atılımını gerçekleştiren ressam Joseph Mallord William Turner olmuştur. Empresyonizme ve Modern Resme giden yolda çok büyük bir öneme haiz olan Turner garip ve mistik bir tavırla işlediği manzaralarıyla, Romantik anlayışın en güzel örneklerini vermiştir. Her şeyden önce bir renk ustası olan ressamın paletindeki zengin renkler, sisler ardına gizlenen formlarla çizgici anlayışı bertaraf etmiştir. Atmosferik olaylar ve güneş ışığının titreşimleri Turner’in eserlerinde renklerle ifadesini bulmakta ve renkler senfonisine dönüşmektedir. Ressamın Romantik duyumu ve renklere ağırlık veren anlayışıyla bütünleşen manzaracılığını en güzel yansıtan iki eseri 1838 tarihli “Savaş Gemisi Temeraire’nin Sökülmek İçin Son Palamar Yerine Çekilmesi” ve 1840 tarihli “Köle Gemisi” baş yapıtları içinde yer almaktadır. İlk eserinde görevini tamamlamış eski bir savaş gemisinin buharlı bir römork tarafından deniz üzerinde çekilerek götürülüşü konu olarak alınmıştır. Bu eser adeta kapanan bir devir için bir ağıt olarak renkler ve ışıklar içinde ifadesini bulmaktadır. İkinci eser ise tamamen bir başkaldırıdır. Bir insanlık trajedisi olan köle ticaretine ve zamanın değişimine yönelik bir başkaldırı ve değişimin belirtisidir.