Romanesk Sanat

Avrupada 9. yy dan başlayarak 12.yy ortalarına kadar etkinlik gösteren sanat akımına Romanesk dönem ve ya Roman sanatı denir. Romanesk sanat deyince ilk akla gelen Ortaçağ’ın büyük manastır yapılarıdır. Romanesk kiliseler ise kalın taş duvarları, masif kuleleri ve heybetli görünümleriyle kimi zaman bir şatoyu anımsatırlar. Bu sebeple kiliseler dönemin sanat hareketlerinin takip edilebildiği en önemli eserlerdir. Kilisede kullanılan tüm ayrıntı ve süslemeler, dinsel bir amaca hizmet etmekteydi. Kilise pecerelerinde kullanılan vitraylar bile dini içerikli ve kutsal kitaptan alınmış sahneleri gösteriyordu.

Romanesk mimarinin en yaygın formu çok nefli ve transeptli bazilikal formdur. Bu üsluptaki kiliselerde orta nef ile yan neflerin bağlantısı 11. yüzyılda yapımına başlanan Speyer Katedrali’nde olduğu gibi masif ayaklara dayanan yuvarlak kemerlerle sağlanmıştır. Roma yapılarından alınan yarım daire biçimli yuvarlak kemer, Romanesk mimarinin en belirgin özelliklerinden biridir. Bu dönemde yapıların örtü biçimleri de değişmiştir. Erken dönemlerde kullanılan ahşap kirişli çatılar bu dönemde de kullanılmakla birlikte artık esas örtü biçimi “tonoz” olmuştur. Yuvarlak kemerlerle dörtgen bölümlerin oluşturulduğu neflerin üzerini dilimli kubbeleri andıran çapraz tonozlar örtmektedir. O dönemde kilise ve manastırlar çevredeki tek taş binalardı. Koca tavanının ağırlığı duvarlardadır. Bu yüzden duvarlar kalın ve pencereler küçüktür.Dört duvar üzerine koca bir tavan oturtulmuştur. Romanesk yapılara “kaba” denmesinin sebebi budur.

Dönemin bir başka özelliği yaklaşık 600 yıl sonra ilk kez kiliselerde heykele yer verilmesidir. Heykel mimari yapının içine kaynaştırılıyordu. Kiliselerde dini içerikli heykeller süs amaçlı değil, dini konuları anlatan kompozisyonlar olarak ortaya çıkmıştı.

Dini içerikli resimlerde iki boyutluluk hakimdir. Resimler, kilise duvarlarına resmedilen dini içerikli eserler olarak karşımıza çıkmaktadır. Perspektif henüz keşfedilmemiştir ve çizgisel stilizasyon eğilimi görülür.

Skolastik felsefe dönemin düşünce sistemidir.
Bu akım 12. yüzyılın sonu kadar bile yaşayamamış, gotik döneme geçilmiştir.

Roman üslubunun önemli eserlerinden birkaçı: Tournai Katedrali (Belçika), Murbach Benediktin Kilisesi (Fransa) ve Saint Trophime Kilisesi’dir (Fransa).